1. Thoái hóa đốt sống cổ là gì?
Thoái hóa đốt sống cổ là một dạng thoái hóa xương khớp xảy ra ở vùng cổ, nơi các cấu trúc như đĩa đệm, sụn khớp, thân đốt sống và dây chằng bị bào mòn theo thời gian hoặc do sai tư thế kéo dài. Tình trạng này khiến các đốt sống cổ mất đi sự linh hoạt, gây đau mỏi, tê bì và có thể ảnh hưởng đến cả tủy sống nếu không điều trị kịp thời.
Vị trí hay gặp nhất là từ đốt sống cổ C5 đến C7. Tỷ lệ người bị thoái hóa đốt sống cổ tăng theo độ tuổi, nhất là từ sau 40 tuổi.
2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Các nguyên nhân chính dẫn đến thoái hóa đốt sống cổ bao gồm:
-
Lão hóa tự nhiên: Theo tuổi tác, đĩa đệm và sụn bị thoái hóa, mất nước, xơ hóa.
-
Thói quen sinh hoạt sai tư thế: Ngồi làm việc máy tính lâu, cúi đầu thường xuyên, mang vác vật nặng sai cách.
-
Chấn thương vùng cổ: Tai nạn, té ngã hoặc vận động mạnh gây tổn thương cơ học.
-
Dinh dưỡng thiếu chất: Thiếu canxi, vitamin D, magie khiến xương dễ thoái hóa.
-
Thừa cân, béo phì: Làm tăng áp lực lên cột sống nói chung và đốt sống cổ nói riêng.
-
Ngủ sai tư thế: Gối quá cao hoặc quá cứng, nằm lệch lâu ngày gây lệch trục cổ.
3. Triệu chứng thường gặp
Các dấu hiệu điển hình của thoái hóa đốt sống cổ có thể kể đến như:
-
Đau mỏi vùng cổ, đặc biệt khi xoay hoặc cúi đầu.
-
Đau lan ra vai, gáy, hoặc xuống cánh tay.
-
Cảm giác tê tay, yếu cơ tay, cầm nắm kém.
-
Chóng mặt, hoa mắt, nhức đầu do chèn ép mạch máu lên não.
-
Cứng cổ, cảm giác cổ bị "kẹt" khi vận động.
-
Nặng hơn có thể rối loạn cảm giác, mất thăng bằng, yếu chi.
4. Biến chứng nếu không điều trị kịp thời
Thoái hóa đốt sống cổ nếu không được can thiệp có thể gây:
-
Chèn ép rễ thần kinh, gây đau lan và yếu liệt chi trên.
-
Rối loạn tiền đình, thiếu máu não, ảnh hưởng đến trí nhớ.
-
Thoát vị đĩa đệm cổ, hình thành gai xương.
-
Rối loạn vận động, mất kiểm soát cơ thể khi chèn ép tủy sống.
5. Chẩn đoán và điều trị
Chẩn đoán:
-
Thăm khám lâm sàng kết hợp chụp X-quang, MRI hoặc CT để đánh giá mức độ tổn thương cột sống cổ và hệ thần kinh liên quan.
Điều trị:
-
Dùng thuốc: Giảm đau, giãn cơ, kháng viêm theo chỉ định bác sĩ.
-
Vật lý trị liệu: Tập phục hồi chức năng, kéo giãn cổ, massage, châm cứu.
-
Thay đổi lối sống: Tư thế làm việc đúng, tập luyện nhẹ nhàng, tránh mang vác nặng.
-
Can thiệp ngoại khoa: Áp dụng khi điều trị nội khoa không hiệu quả hoặc có biến chứng nặng.
6. Phòng ngừa và chăm sóc tại nhà
-
Luôn giữ đúng tư thế khi làm việc, học tập.
-
Tập thể dục thường xuyên với các bài kéo giãn cổ vai gáy.
-
Chọn gối ngủ phù hợp, không quá cao.
-
Bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho xương khớp như canxi, vitamin D, omega-3.
-
Hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính trong thời gian dài mà không nghỉ ngơi.
7. Kết luận
Thoái hóa đốt sống cổ là bệnh lý xương khớp phổ biến, tiến triển chậm nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống nếu không được điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và thay đổi lối sống là cách đơn giản nhất để kiểm soát bệnh và bảo vệ vùng cổ khỏe mạnh lâu dài.